سفره عقد به مانند گلچيني از زيبايي‌هاي زندگي است كه قرار است عروس و داماد آن زيبايي‌ها را وارد زندگي مشترك خود كنند. به همين دليل تمامي عناصري كه در آن به كار مي‌رود، هر كدام معنا و مفهوم جداگانه‌اي دارند.
اما سوال اينجاست كه با توجه به سنت‌ها و باورهاي مختلف، هر كدام از اجزا چه مفهومي را وارد زندگي مشترك عروس و داماد مي‌كنند؟ در اين مقاله تلاش شده است تا مفاهيم سفره عقد و همچنين روش‌هاي سنتي و كلاسيك تزئين آن بيان شود تا تمامي افراد بر اساس سليقه و فرهنگ خود بتوانند يكي از انواع تزئين را در مراسم خود يا اطرافيان به كار گيرند.
هر عنصر سفره عقد، نماد يك اميد و آرزو
هر سفره عقدي علي‌رغم سبك تزئين متفاوت، داراي عناصر مشتركي هستند كه بدون كم و كاست در تمامي سفره‌هاي عقد و عروسي به كار مي‌رود كه شامل موارد زير مي‌باشند:
1. قرآن كريم و جانماز نماد ايمان در زندگي مشترك
مردم ايران قرآن كريم و جانماز را به نشانه ايمان قوي و پايبند بودن به كتاب مقدس در سفره و به خصوص در جلوي آيينه و شمعدان قرار مي‌دهند. در جلوي قرآن جانماز تزئين شده با سنگ و مرواريد پهن شده و بر روي آن مهر و تسبيح قرار مي‌دهند تا نماد تبرك مذهبي براي سفره باشد.
2. آينه و شمعدان به زندگي مشترك زلالي و صداقت مي‌بخشد
آيينه و شمعدان درست در بالاي سفره و رو به روي محل نشستن عروس و داماد قرار مي‌گيرد تا اين دو زوج در هنگام نشستن، تصاوير خود را براي اولين بار در يك قاب آيينه مشاهده كنند. آيينه نماد همدلي زوجين است تا رابطه‌اي به زلالي و پاكي آيينه داشته باشند.
شمعدان‌ها نيز روشن شده و در دو طرف آيينه قرار مي‌گيرد تا نشانه روشني و گرمي پيوند عروس و داماد در هنگام جاري شدن خطبه عقد باشد.
3. كله قند و كاسه نبات زندگي مشترك را شيرين مي‌كند
شايد به وفور ديده باشيد كه در هنگام خوانده شدن خطبه عقد، يكي از نزديكان عروس يا داماد دو كله قند در دست گرفته و بالاي سر عروس و داماد به هم مي‌سابند و خرده‌هاي قند روي سفره يا توري كه در بالاي سر عروس و داماد گرفته شده، مي‌ريزد.
به طور كلي، كله قند نشانه شادي و شيريني در زندگي مشترك زوجين است و خرده‌هايي كه روي سر عروس و داماد مي‌ريزد، باراني از فراواني و شادكامي را تجلي مي‌سازد.
كاسه نبات نيز همان مفهوم كله قند را دارد و به شكل زيبا و طبقاتي و معمولاً از جنس زعفران تهيه مي‌شود. البته ممكن است در كنار كاسه نبات، ظروف شيريني به صورت خشك و تر نيز در سفره قرار گيرد تا پس از جاري شدن عقد، از مهمانان پذيرايي گردد.
4. سكه روزي و بركت را وارد زندگي مشترك مي‌كند
سكه در سفره عقد نماد فراواني و روزي و بركت را دارد و اكثراً به رنگ طلايي است تا تداعي كننده ارزش بالاي سكه باشد. خانواده‌هاي عروس و داماد ممكن است سكه را به همراه مرواريد و پولك در بسته‌بندي‌هاي كوچك توري قرار داده و به عنوان كادوي مراسم عقد به مهمانان هديه دهند.
5. تخم مرغ دوام نسل را براي عروس و داماد به ارمغان مي‌آورد
تخم مرغ از نظر زيست شناسي، واسطه‌اي براي تولدي دوباره است و به همين دليل در سفره عقد نشانه تولد و تداوم نسل مي‌باشد و آن را به نيت ادامه نسل عروس و داماد و باروري ازدواج زوجين قرار مي‌دهند. تخم مرغ‌ها با روش‌هاي مختلفي مانند رنگ‌آميزي، بستن توري، چسباندن مرواريد و سنگ‌هاي زينتي و غيره تزئين مي‌شوند.
6. گل‌ها نوعي لطافت و سرسبزي را به زندگي مشترك هديه مي‌دهند
بزرگترين ويژگي گل‌ها، لطافت و سرسبزي و عطر خوب گل‌ها مي‌باشد و با همين مضمون در سفره عقد قرار مي‌گيرد تا به رابطه عروس و داماد طراوت و زيبايي ببخشد. همچنين به عنوان زيباترين عنصر و براي آراستن سفره استفاده مي‌شود كه پر طرفدارترين گل براي اين مراسم، گل رز يا گل سرخ به عنوان نماد عشق در سراسر جهان است.
7. ساير عناصر معنادار و متفاوت در جاي جاي ايران
تا اينجا مهم‌ترين عناصر يك سفر كامل گفته شد ولي ممكن است در برخي از مناطق كشور، از عناصر ديگري مانند عسل (نماد شيرين كامي)، ميوه (نماد نعمت‌هاي طبيعي زندگي)، سبزي (نماد سلامتي و سرسبزي و خرمي)، نان و پنير (نماد روزي و بركت و سپيد بختي)، گردو (نماد طول عمر عروس و داماد)، بادام و فندق (سمبل تداوم نسل و نوه دار شدن) و اسپند يا اسفند (نماد حفاظت پيوند عروس و داماد از چشم بد) نيز براي تزئين و معنا بخشيدن به آن استفاده شود.
تزيين سفره عقد به سبك ايراني يا اروپايي؟
شايد با شنيدن اين جمله تعجب كنيد ولي يك عروس آرزوي ديدن سفره عقد خود را از زمان بچگي در ذهن مي‌پروراند و يكي از بزرگترين اتفاقات زندگي هر دختري، داشتن زيباترين سفره عقد و زيباترين لباس عروس مي‌باشد.
به همين دليل تزئين عناصر به كار رفته در آن ممكن است با توجه سليقه عروس و داماد و حتي خانواده‌هاي آنها طراحي شود. در زير به دو نوع از پر طرفدارترين تزئينات اشاره مي‌كنيم:
1. سفره عقد سنتي و اصيل ايراني
سفره عقد سنتي با تمامي سادگي كه دارد، داراي جذابيت فوق العاده‌اي مي‌باشد و هر بار كه به آن نگاه كنيد، بُعد ديگري از زيبايي را كشف خواهي كرد. زيرا تمامي عناصر با استفاده از هنر و فرهنگ ايراني تزئين شده و فرد با نگاه كردن به آنها ياد تاريخ، تمدن، فرهنگ و رويدادهاي تاريخي زمان گذشته مي‌افتد.
پارچه‌ي سفره عقد سنتي
در اين نوع سبك تزئين، سفره عقد كه پارچه ترمه بافي شده يا ساتن سفيد است، روي زمين پهن مي‌شود تا صميمت و روستايي بودن را تداعي كند. هر چند ممكن است در داخل سفره ميزهاي بسيار كوچكي قرار داده و برخي از عناصر مانند كاسه نبات يا ظرف شيريني را روي ميزها بگذارند.
ظروف سفره عقد سنتي
ظروفي كه براي وسايل سفره مانند عسل، ميوه، نبات، سكه، تخم مرغ و امثال آنها استفاده مي‌شود، ممكن است از نوع سفالي يا بلور باشد كه نقش و نگاره‌هاي سنتي مانند بته چقه، شاه عباسي، خشتي، شكارگاهي و غيره روي ظروف حكاكي شده است.
همچنين جانمازي كه روي سفره عقد پهن مي‌شود، ممكن است از نوع ترمه با آستر ساتن و يا مخمل سفيد باشد كه بر روي آن تزئيناتي با استفاده از نخ ابريشم يا سنگ‌هاي زينتي طراحي مي‌كنند.
آينه و شمعدان سفره عقد سنتي
آيينه و شمعدان در سفره عقد سنتي بيشتر به صورت چوبي يا مسي بوده و در چهارچوب آن از رنگ‌آميزي يا طرح‌هاي سنتي استفاده مي‌شود كه يكي از پر طرفدارترين آيينه و شمعدان براي سفره عقد سنتي، ميناكاري يا منبت كاري شده مي‌باشد.
ساير عناصر سفره عقد سنتي
توجه داشته باشيد كه اگر سبك تزئين سفره سنتي باشد، افراد خلاق سعي مي‌كنند عناصري مانند سنگك، پنير، سبزي و گردو و بادام در سفره قرار دهند تا نمايانگر سفره‌هاي ايراني باشد. در اين نوع سبك از شاخه گل‌هاي رنگارنگ به وفور استفاده مي‌شود تا تداعي كننده سرسبزي و طبيعت زيباي ايران باشد.
2. سفره عقد كلاسيك و مدرن
پارچه‌ي سفره عقد مدرن
در سبك مدرن و كلاسيك معمولاً سفره عقد (از جنس ساتن سفيد، مخمل سفيد، توري سفيد و يا تركيبي از آنها) را روي ميز بزرگي پهن كرده و تمامي عناصر را در داخل ظروف پايه بلند روي سفره قرار مي‌دهند.
ظروف سفره عقد مدرن
جنس ظروف به كار رفته براي وسايل مي‌تواند از نوع بلور سفيد با طرح‌هاي شيشه بُري زيبا، برنز نقره‌اي يا طلايي و همچنين جنس‌هاي ديگري باشد كه لبه‌هاي آن با مرواريد تزئين شده است. يكي از ظروفي كه در سال‌هاي اخير بسيار قابل توجه بوده است، ظروف برنزي است كه داخل ظرف به صورت آيينه‌اي مي‌باشد و وقتي وسايل در داخل ظرف قرار مي‌گيرد، زيبايي‌اش دوچندان مي‌شود.
شمعدان ها در سفره عقد مدرن
شمعدان‌ها در سفره عقد مدرن عمدتاً از نوع برقي است تا لامپ حبابي در انتها داشته باشد در صورتي كه در سبك سنتي بيشتر از شمعداني استفاده مي‌شود كه بتوان روي آن شمع روشن كرد.
ساير عناصر سفره‌ي عقد مدرن
در سبك مدرن، معمولاً تمامي عناصر را به سبك اروپايي تزئين كرده و در داخل ظروف قرار مي‌دهند. براي مثال فندق و بادام را به صورت خوشه انگور، سكه را به همراه مرواريد و اكليل، گردو را به شكل گل شاخه بريده، اسپند را به شكل قالب هندسي، نبات را به شكل فواره آب و تخم مرغ را با پوششي از مرواريد و پولك سفيد رنگ تزئين مي‌كنند.
لازم به ذكر است كه براي تزئين سفره مدرن، افراد مي‌توانند از عناصر ديگري كه بيشتر جنبه تزئيني دارند نيز استفاده كنند. براي مثال در برخي از سفره‌هاي بزرگ از آبشار تزئيني يا چوب تزئين شده با لامپ استفاده مي‌كنند.
عنصر قابل توجه ديگر در سفره عقد مدرن، آب است و مي‌توان آب را در داخل ظروف بزرگي ريخته و روي سطح آب را با گل‌هاي رنگارنگ يا اكليل تزئين كرد.
جمع‌بندي سفره عقد سنتي و مدرن
امروزه با تبعيت از رسوم گذشته، از عناصري مانند آيينه و شمعدان (نماد زلالي پيوند)، قرآن (نماد پايبندي به كتاب آسماني)، تخم مرغ (نماد دوام نسل)، سكه (نماد روزي و بركت)، كله قند و شيريني (نماد شيريني و شادكامي در زندگي مشترك)، گل (نماد سرسبزي و طراوت) و غيره استفاده مي‌كنند تا هر كدام از اين عناصر، مفاهيم بسيار ارزشمندي را به زندگي عروس و داماد انتقال دهند.
تنوع بسيار بالاي عناصر سفره عقد سبب شده تا تزئينات مختلفي براي آنها به كار رود كه پر طرفدارترين تزئين آن در ايران، سبك سنتي و سبك مدرن مي‌باشد.
در سبك سنتي تلاش مي‌شود تا تمامي تزئينات تداعي كننده هنر و اصالت ايراني باشد و از ظروف سفالي و پارچه‌هاي ترمه استفاده مي‌شود. اما در سبك مدرن عمدتاً از سفره توري يا ساتن و ظروف پايه بلند استفاده مي‌گردد كه عمده‌ترين تمايز سبك مدرن، استفاده بيش از حد از مرواريد، آب و آيينه در سفره است.
با مطالعه اجزاي اصلي سفره عقد و مفهوم هر كدام از آنها مشخص شد كه در گذشته افراد همواره تلاش مي‌كردند تا با قرار دادن ابزارهايي در داخل آن، بتوانند آرزوهاي قلبي خود را به زندگي مشترك عروس و داماد انتقال دهند.
شما هم ميتوانيد نظرات و تجربيات خود درخصوص تزيين سفره عقد را از طريق بخش نظرات ارسال كنيد.
- شنبه ۰۴ مرداد ۹۹ | ۲۰:۴۶
- ۱۸۵ بازديد
- ۰ نظر